Jutro Dies Cinerum (Środa Popielcowa), zaczyna się Quadragesima, czyli Wielki Post. Czterdziestodniowy czas pokuty, który przygotowuje chrześcijan do Wielkanocy.

Tak naprawdę okres Wielkiego Postu nie trwa 40 dni 😉. Możecie policzyć, jeśli nie wierzycie. Na Wschodzie, gdzie nie poszczono w soboty i niedziele trwał 8 tygodni. W Rzymie (od VI wieku) post rozpoczynał się 6 tygodni przed Wielkanocą. Jeśli jednak odliczyć niedziele, w które nigdy nie poszczono, post trwał właściwie tylko 36 dni. Dlatego w wieku VII dodano brakujące dni i wyznaczono jako początek Wielkiego Postu Środę Popielcową. Ostatecznie środa jako początek Wielkiego Postu weszła na stałe do tradycji rzymskiego kościoła w 1570 roku. Tyle w kwestii wyjaśnienia konfuzji odnośnie liczby dni postu. Kwestię ruchomej daty Środy Popielcowej, która jest zależna od daty pierwszej wiosennej pełni księżyca (😉😛) wyjaśnię przy innej okazji.

W każdym razie w czasach Bacha Wielki Post był czasem zakazanym, czy raczej zgodnie z tradycją luterańską "tempus clausum" ("czas zamknięty", "geschlossene Zeit"). W wymiarze praktycznym oznaczało to przede wszystkim zakaz wykonywania muzyki figuralnej (kontrapunktycznej) a do takiej zaliczały się pisane przez Bacha na niedziele kantaty. Czyli Bach mógł iść na urlop 😀.

Jan Sebastian był jednak bardzo pracowity, więc nie odpoczywał. Pisał w tym czasie inne utwory, na przykład wykonywane w czasie Wielkiego Piątku pasje...

Z Pasji według św. Jana pochodzi dzisiejszy fragment muzyczny. Siła, ekspresja, emocje. Moc. Bach.

Jan Sebastian Bach, Pasja według Świętego Jana, BWV 245

Chorał "Herr, unser Herrscher"

Kantorei Bach-Collegium Stuttgart Helmuth Rilling, dyrygent

"Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm

In allen Landen herrlich ist!

Zeig uns durch deine Passion,

Dass du, der wahre Gottessohn,

Zu aller Zeit,

Auch in der größten Niedrigkeit,

Verherrlicht worden bist!"

Panie, nasz Władco, którego sława jest tak wspaniała we wszystkich krajach!

Ukaż nam przez Swoją Mękę, żeś jest prawdziwym Synem Bożym.

Nawet w największym upadku, będziesz przez cały czas uwielbiony.

Dobrego tygodnia 😘

Rzadko jest tak, że transkrypcja jest lepsza od oryginału, ale Geminiani zrobił naprawdę dobrą robotę 😀.

Francesco Geminiani (1680-1762) Concerto Grosso A-dur nr 6 

(transkrypcja Sonaty op.5 nr 6 Arcangelo Corellego)

Adagio - Allegro - Adagio - Allegro

Polski barok nie zostawił po sobie tyle co barok niemiecki, francuski czy włoski. Ale wśród tego, co się zachowało można znaleźć prawdziwe perełki...

Marcin Mielczewski to obok Bartłomieja Pękiela, Mikołaja Zieleńskiego i Adama Jarzębskiego najwybitniejszy kompozytor pierwszej połowy XVII wieku.

W 1659 roku - już po jego śmierci - w berlińskim wydawnictwie Johannesa Havemanna wydano zbiór "Jesu Hilf! Erster Theil Geistlicher Concerten... aus den berühmtesten Italiänischen und anderen Autoribus", w którym wśród utworów takich słynnych kompozytorów jak Claudio Monteverdi czy Francesco Capella znalazł się koncert Mielczewskiego "Deus in nomine tuo" na bas solo, dwoje skrzypiec, fagot i basso continuo. 

Tekst utworu, określanego też czasem jako koncert kościelny został zaczerpnięty z Psalmu 54:

"Boże, zbaw mnie, w imię swoje, 

swoją mocą broń mojej sprawy!"

340 lat temu urodził się Francesco Nicola Fago (1677-1745), zwany "Il Tarantino" z racji urodzenia w Taranto we włoskiej Apulii. Jako szesnastolatek opuścił rodzinne miasto i wyjechał na studia muzyczne do Neapolu, w którym spędził resztę życia. Pracował w Tesoro di San Gennaro - królewskiej kaplicy w Katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz w konserwatoriach: Sant'Onofrio i della Pietà dei Turchini, gdzie był nauczycielem wielu słynnych włoskich muzyków.  Fago pisał utwory religijne, opery i oratoria. 

W 2009 roku na festiwalu Misteria Paschalia w Krakowie Fabio Biondi wykonał ze swoim zespołem Europa Galante nieznane wcześniej oratorium Fago "Il Faraone Sommerso", z którego pochodzi nagranie z arią Posłańca "Forz'è pur nel proprio sangue".

Roberta Invernizzi - sopran

"Esto mihi in Deum protectorem, et in locum refugii, ut salvum me facias" (Bądź mi Boże schronieniem i zamkiem warownym, aby mnie ocalić) Ps 71, 3

Estomihi (Quinquagesima, Niedziela Pięćdziesiątnicy) to ostatnia niedziela przed Środą Popielcową. Z jednej strony wyznacza czas przygotowania duchowego do Wielkiego Postu, z drugiej to punkt kulminacyjny karnawałowego świętowania...

W Polsce z Niedzielą Zapustną (to polska nazwa Estomihi) i kolejnymi dniami przed Środą Popielcową jest związanych wiele ludowych zwyczajów. Na kujawskich drogach można jeszcze dziś spotkać kolorowe korowody przebierańców z maszkarami, symbolizującymi siły przyrody. Wśród nich najważniejszą postacią zapustnych korowodów była i jest koza, ale chodzą też niedźwiedź, koń, bocian, śmierć, diabeł, kominiarz, młoda para i wiele innych postaci. Kiedyś wierzono, że wędrówki zapustników spowodują szybkie nadejście wiosny. Na zakończenie obchodów urządzano w karczmie zabawę, zwaną podkoziołkiem, podczas której dziewczęta wykupywały tańce, rzucając pieniądze pod ustawioną na stołku figurkę koziołka. 

W Lipsku w czasach Bacha "kozy" nie było. Estomihi była za to ostatnią przed Wielkim Postem niedzielą, podczas której w kościołach rozbrzmiewała muzyka. Potem następował okres muzycznej ciszy - tempus clausum.

Jedna z kantat napisanych przez Bacha na tę niedzielę jest szczególnie ciekawa, bo była dołączona - jako jedna z dwóch - do aplikacji na stanowisko kantora w kościele św. Tomasza. To "Jesus nahm zu sich die Zwölfe", BWV 22. Została wykonana po raz pierwszy 7 lutego 1723 roku. Na partyturze Bach dopisał "Das ist das Probe-Stück für Leipzig" (To utwór na przesłuchanie w Lipsku). Na manuskrypcie jest też inny dopisek: Concerto Dominica Estomihi (Koncert na Niedzielę Estomihi). Obydwie "aplikacyjne" kantaty oceniono jako ukazujące szerokie i nadzwyczaj spójne spektrum sztuki wokalnej. Bach posadę otrzymał. Może między innymi dzięki tej kantacie Bach stworzył sobie warunki do napisania swoich największych dzieł...

Jeśli macie ochotę, posłuchajcie finałowego chorału:

Jan Sebastian Bach, kantata "Jesus nahm zu sich die Zwölfe" (Jezus wzywa do siebie Dwunastu), BWV 22

chór "Ertöt uns durch dein Güte"

"Ertöt uns durch dein Güte,

Erweck uns durch dein Gnad;

Den alten Menschen kränke,

Dass der neu' leben mag

Wohl hie auf dieser Erden,

Den Sinn und all Begehren

Und G'danken hab'n zu dir."

Uśmiercaj w nas, co złego,

By łaskaw nam był Bóg.

Człowieka zniszcz starego,

By nowy ożyć mógł

I wszystkie swe pragnienia

I myśli i życzenia

On z Tobą związać chciał.

Switzerland Choir and Orchestra of the J. S. Bach Foundation 

Rudolf Lutz - dyrygent

J. S. Bach-Stiftung

313 lat temu umarł Marc-Antoine Charpentier (1643-1704). Niepotwierdzona historia głosi, że kiedy zaledwie po jednym semestrze studiów rzucił prawo, wyjechał do Rzymu, by studiować malarstwo. Na żadnej z jego partytur nie ma ani jednego rysunku, więc pewnie historia nie jest prawdziwa. Prawdą jest już jednak na pewno to, że w Rzymie muzyczny talent Charpentiera dostrzegł słynny Giacomo Carissimi, który został nauczycielem i mentorem młodego Francuza.

Po powrocie do Paryża Charpentier był wiele lat muzykiem na dworze księżnej Marii de Guise, potem służył u Jezuitów, by na koniec życia zostać "maître de musique" w Sainte-Chapelle (Święta Kaplica), centrum życia religijnego Paryża. 

Charpentier komponował przede wszystkim muzykę religijną: motety, msze, hymny (fragment jego Te Deum funkcjonuje w popkulturze jako sygnał Eurowizji), ale pisał też utwory świeckie: muzykę do spektakli teatralnych realizowanych przez Moliera i opery.

Właśnie od tytułu jednej z oper Charpentiera wziął swoją nazwę jeden z najlepszych na świecie zespołów wykonujących muzykę barokową, Les Arts Florissants (Les Arts Florissants | Page officielle), którego posłucham na Actus Humanus. Będą to właśnie utwory Marca-Antoine'a Charpentiera nawiązujące do tematyki Wielkiego Postu i Wielkanocy...

Jeśli macie ochotę, posłuchajcie jednego z nich.

Marc-Antoine Charpentier: Stabat Mater pour des religieuses

Le Concert des Nations i Jordi Savall 

nagranje Telewizji MEZZO z La Chapelle Royale w Wersalu.

Ciąg dalszy dzisiejszego wzdychania. Tym razem będzie do drzewa... Nawet wiersze zacząłem tłumaczyć. Baroque goes nuts!

G.F. Händel - Serse, HWV 40

aria "Ombra mai fù"

"Ombra mai fù di vegetabile,

cara ed amabile, soave più."

Nigdy cień żadnego drzewa nie był dla mnie droższy, 

żaden też piękniejszy i od Ciebie słodszy...

Niby Tłusty Czwartek, karnawał i słodkości, ale jakoś tak sennie i niemrawo, żeby nie powiedzieć melancholijnie i raczej smutno. Nawet Händel nie proponuje dziś na swoje urodziny "Muzyki ogni sztucznych", tylko spokojne arie i łzawe ody...

_________________

Wieczna krynico boskiego światła,

Podwójnym ciepłem wszystko rogrzewasz

I Twoja chwała słusznie wciąż wzrasta,

By dzień codzienny blask przybrał nieba...

G.F. Händel, Oda na urodziny Królowej Anny, HWV 74

Aria "Eternal source of light divine"

332 lata temu przyszedł na świat pewien Europejczyk. Urodził się w niemieckim Halle; pierwsze opery pisał w Hamburgu, w tamtym czasie europejskim centrum sztuki operowej; długi czas przebywał we Włoszech, gdzie pisał nie tylko opery - najbardziej włoskie z włoskich, ale też muzykę sakralną nawiązującą do stylu neapolitańskiego; na jakiś czas z powrotem wyjechał do Niemiec, by w końcu osiąść w tradycyjnym i konserwatywnym, ale bardzo kosmopolitycznym Londynie. Jedno z jego największych dzieł powstało w Dublinie w podziękowaniu dla Irlandczyków, listy pisał po francusku, artystów do wykonywania swoich utworów szukał na całym kontynencie, we wszystkich jego zakątkach miał też przyjaciół. Nie tylko muzyków i notabli.

Dokonał syntezy tego, co działo się w tamtym czasie w muzyce europejskiej, dlatego Niemcy, Włosi, Brytyjczycy, nawet Francuzi uznają go za swojego. Nawet charakter miał iście europejski. Z wyczuciem podchodził do angielskich gustów i sposobu bycia, pozostając przy tym kochającym życie, jowialnym i energicznym Saksończykiem. Miał wady, bywał na przykład bardzo szorstki i obcesowy, ale któż nie ma wad. Bez nich byłoby nudno.

W Gentleman's Magazine po jego śmierci napisano: "był hojny nawet gdy był biedny, a jak stał się bogaty, nie zapomniał o przyjaciołach". Czy to nie wartości europejskie? Może inaczej. Czy to nie europejska solidarność, do której znów powinniśmy dążyć?

Georg Friedrich Händel

23.02.1685 - 14.04.1759

W różowym głośniku brzmi sobie dzisiaj Händel i La Resurrezione.

La Resurrezione (Zmartwychwstanie), HWV 47 to oratorium napisane przez Händla, kiedy ten mieszkał jeszcze w Rzymie, stąd bardziej przypomina jego opery, niż na przykład dużo późniejszego Mesjasza... Kilka z arii, w tym piękna aria Marii Magdaleny "Ho un non so che nel cor" zostało zresztą wykorzystanych przez Handla w jego poźniejszych operach we wcale nie świętym kontekście 😛.

Po raz pierwszy wykonano La Resurrezione 8 kwietnia 1708 roku w rzymskim Palazzo Bonelli. Obrazy do scenografii namalował Angello Cerruti a bardzo dużą, jak na tamten czas orkiestrą (39 smyczków, viola basowa, 2 trąbki, puzon i 4 oboje), dla której zbudowano cztery podesty, dyrygował sam Arcangelo Corelli 😀.  

Libretto zostało napisane przez Carla Sigismonda Capcego, nadwornego poety królowej Marii Kazimiery (tak tak, Tej Królowej Marysieńki), kiedy ta po śmierci Jana III Sobieskiego przebywała w Rzymie na wygnaniu. Jego treść opiera się w dużej mierze na historii opisanej w Ewangeliach według św. Mateusza i według św. Jana, którą słyszymy z perspektywy Marii Magdaleny; Marii, żony Kleofasa i św. Jana Ewangelisty. Druga płaszczyzna to walka Anioła z Lucyferem.

Na premierze Oratorium, w Niedzielę Wielkanocną partie sopranowe (w tym partię Anioła) śpiewały kobiety. Świątobliwy papież Klemens XI się jednak zezłościł i wydał osobiście nakaz zastąpienia ich kastratami.

Już całkiem niedługo posłucham La Resurrezione na Actus Humanus w wykonaniu Accademia Bizantina - Ottavio Dantone, a tymczasem Gemma Bertagnolli w arii Marii Magdaleny "Ho un non so che nel cor" ("Mam coś w moim sercu")

290 lat temu Georg Friedrich Händel - na mocy uchwały wydanej przez brytyjski parlament ("An Act for naturalizing Louis Sechehaye, George Frederick Handel, and others", znany szerzej jako "Handel's Naturalization Act") został obywatelem brytyjskim. Poprzedziło to złożenie przez niego przysięgi wierności królowi jako monarsze ("Oath of Allegiance") oraz jako zwierzchnikowi Kościoła Anglii ("Oath of Supremacy"), kompozytor musiał też  potwierdzić pozostawanie w jedności z angielskim kościołem. 

W monarchii brytyjskiej jest wiele przywilejów zarezerwowanych wyłącznie dla jej obywateli. Jest prawdopodobne, że gdyby nie uchwała naturalizacyjna parlamentu, nie zamówiono by u Händla muzyki na koronację  Jerzego II Hanowerskiego, która miała miejsce kilka miesięcy później. Częścią tego zamówienia jest Zadok the Priest - hymn, który do dzisiaj wykonuje się w czasie koronacji brytyjskich monarchów; i którego fragment został zaadaptowany na hymn piłkarskiej Ligi Mistrzów...

Jeśli macie ochotę posłuchajcie nagrania z Opactwa Westminsterskiego (opatrzonego ciekawymi zdjęciami archiwalnymi z historii monarchii brytyjskiej).

Georg Friedrich Händel, Coronation Anthem No. 1, HWV 258 "Zadok the Priest"

Sexagesima (Niedziela Sześdziesiątnicy) to druga niedziela Przedpościa, czyli czasu przygotowania do Wielkiego Postu. Sobór Watykański II zniósł w 1969 roku ten okres w kalendarzu liturgicznym, jednak w czasach Bacha ten siedemnastodniowy okres przed Środą Popielcową służył wyciszeniu i rachunkowi sumienia przed zbliżającym się czasem pokuty i nawrócenia... W Niedzielę Sexagesimy rozpoczynano wstrzymywać się od jedzenia mięsa, stąd jej polska nazwa - Niedziela Mięsopustna.

Jedną z kantat napisanych przez Bacha na Sexagesimę jest Leichtgesinnte Flattergeister (Lekkomyślne duchy płoche), BWV 181, wykonana po raz pierwszy w Lipsku, 13 lutego 1724 roku. Tekst kantaty napisany przez anonimowego poetę opiera się na biblijnych przypowieściach dotyczących Słowa Bożego, które kruszy skały ludzkich serc. 

"Lekkość i delikatność madrygału doskonale wpisują się w radosne przesłanie przypowieści", napisał o ostatniej części kantaty John Eliot Gardiner. Jeśli macie ochotę, posłuchajcie...

Jan Sebastian Bach, Kantata "Leichtgesinnte Flattergeister", BWV 181

Chorał "Laß, Höchster, uns zu allen Zeiten, des Herzens Trost, dein heilig Wort" (Racz, o Najwyższy, pozostawić nam pociechę serca - Twe święte słowa)

320 lat temu urodził się Louis-Maurice de la Pierre (1697-1753). Informacje o tym barokowym francuskim kompozytorze i kapelmistrzu są bardzo skąpe, jego nazwisko pojawia się praktycznie tylko w kontekście jego pracodawcy. 

Biografia Stanisława Leszczyńskiego, bo o nim mowa, mogłaby być kanwą scenariusza niejednego filmu. Wybrany królem w 1704 roku, wygnany z Polski w 1712, ponownie wybrany królem w 1733 ucieka wkrótce po tym w przebraniu chłopa do Królewca, by na koniec osiąść i spędzić resztę życia w Lotaryngii jako jej książę. Na pocieszenie. Dobrze wiedzie się tam i jemu, i jego nowym poddanym, którzy nadają mu przydomek króla-dobrodzieja.

I właśnie w Lotaryngii, w Lunéville, jego surintendant de la musique zostaje nasz dzisiejszy jubilat. Pisał kantaty oraz krótkie formy wokalne i instrumentalne, w dużej części dedykowane "au Roy de Pologne", bo królem Polski tytułowano Stanisława Leszczyńskiego do końca życia.

Udanego weekendu 😀.

Dietrich Buxtehude. Na razie w różowym głośniku, wieczorem - na koncercie w towarzystwie Matthew Locke'a i dwóch panów Bachów: Jana Sebastiana i Carla Philippa Emanuela.

D. Buxtehude - Sonata G-dur, BuxWV 271

❤️❤️❤️

Wyglądaj tysięcy jasnych i dostatnich dni,

które będą niosły kwiaty miłości!

❤️❤️❤️

Taki sobie walentynkowy gawocik 

❤️❤️❤️

Jan Sebastian Bach, aria-gawot z Kantaty "Weichet nur, betrübte Schatten” zwanej Weselną, BWV 202

340 lat temu urodził się Johann Ludwig Bach (1677-1731), bliski kuzyn Jana Sebastiana, kompozytor i skrzypek. Pochodził z Thal koło Eisenach, jednak całe swoje dorosłe życie spędził w Meiningen, najpierw jako kantor, potem kapelmistrz na dworze księcia Bernharda I. Jego twórczość to przede wszystkim muzyka sakralna: kantaty, msze i motety.

Jan Sebastian Bach bardzo cenił kompozycje swojego kuzyna, kilka z jego kantat użył w Lipsku, w tym przepiękną kantatę "Ja, mir hast du Arbeit gemacht" JLB 5. Natomiast kantata "Denn du wirst meine Seele nicht in der Hölle lassen", przypisywana Janowi Sebastianowi Bachowi jako BWV 15, jest w istocie kompozycją Johanna Ludwiga... 

Ale do posłuchania wybrałem motet...

Johann Ludwig Bach, "Das ist meine Freunde" JLB 28

Oto moja radość:

Powierzyłem się Bogu

i w Nim pokładam swoją ufność.

Oto moja radość!

Ziewam, jak Cecilia Bartoli na końcu tej pięknej arii z Alaryka Agostino Steffaniego...

Dobranoc 😀

357 lat temu umarł Johann Joseph Fux (1660-1741), kompozytor i muzykolog związany z wiedeńską Katedrą św. Szczepana i dworem cesarskim. W czasie kilku podróży do Włoch poznał muzykę Arcangelo Corellego i innych kompozytorów bolońskich, jednak największe wrażenie wywarła na nim muzyka Giovanniego Pierluigi da Palestriny, pod której wpływem napisał dzieło swojego życia - "Gradus ad Parnasum" (Schody na Parnas), traktat o kontrapunkcie, uznawany nawet dzisiaj za kluczowe źródło wiedzy o polifonicznej technice kompozytorskiej. Pierwsza część traktatu dotyczy czysto matematycznych związków między interwałami, druga to dialog Mistrza (Aloysius), który reprezentuje idee Palestriny i Ucznia (Josephus), w którego wciela się sam Fux. 

Nie wiadomo, co dostalibyśmy w spadku od Bacha, Haydna, Mozarta i Beethovena, gdyby nie rozprawa Fuxa. Wszyscy ją cenili i mieli swoje własne kopie. "Gradus ad Parnasum" to zresztą jedyna książka zachowana do dziś z osobistej biblioteki Jana Sebastiana Bacha...

Johann Joseph Fux był także cenionym nauczycielem, do jego uczniów należeli między innymi Georg Muffat i Jan Dismas Zelenka. Zostawił też po sobie sporo muzyki, przede wszystkim kościelnej (msze, psalmy, oratoria), choć pisał też opery.

Jeśli macie ochotę, posłuchajcie fragmentu jednego z jego requiem (napisał ich przynajmniej 12). Wybrałem mszę napisaną w 1720 roku na pogrzeb Eleonory von Neuburg, wdowy po cesarzu Leopoldzie I. To polifoniczny majstersztyk...

Johann Joseph Fux

Keiserrequiem K51/53, Communio (Lux Aeterna)

Vox Luminis, Lionel Meunier, Scorpio Collectief, L'Achéron

I jeszcze raz Agostino Steffani i Cecilia Bartoli...

Powoli przygotowujemy się już do Wielkanocy, która jako że to święto ruchome, w tym roku przypada w Gdańsku. Tak się okazało. Ale do rzeczy... Jednym z najpiękniejszych dzieł Agostino Steffaniego jest ukończone w 1728 roku, tuż przed śmiercią, Stabat Mater. Kompozytor ofiarował je londyńskiej Academy of Ancient Music; być może chciał, aby był to jego muzyczny testament albo podsumowanie tego wszystkiego, co zdarzyło się w jego muzycznym życiu...

Stabat Mater Steffaniego na sześć głosów, orkiestrę i organy to utwór bardzo ekspresyjny, Steffani operuje w nim dużą skalą emocji, co jednak nie pozbawia go intymności, której wymaga tekst Jacopone da Todi. Zresztą posłuchajcie sami...

12 lutego 1728 roku umarł Agostino Steffani - kompozytor, biskup i dyplomata. Był z pochodzenia Włochem, choć większą część życia spędził na dworach niemieckich. 

Steffani jest dziś kompozytorem nieco zapomnianym, choć to z jego twórczości czerpali niemal wszyscy kompozytorzy niemieckiego i włoskiego baroku a londyńska Academy of Ancient Music uhonorowała go tytułem honorowego dyrektora, za co Steffani odwdzięczył się ofiarowując Akademii piękne Stabat Mater. Dzisiaj powiedzielibyśmy, że był także znajomym Georga Friedricha Händla, z którym spotkał się kilkukrotnie. Händel do końca życia pamiętał o uprzejmości, z jaką przywitał go Steffani w Hanowerze, kiedy Händel był dopiero u progu swojej kariery; naśladował też kantaty liryczne Steffaniego.

Agostino Steffani komponował kantaty kameralne, madrygały i concerti grossi, ale najbardziej kochał operę, choć w pewnych okresach przeszkadzała mu w ich tworzeniu pozycja watykańskiego dyplomaty. Na szczęście większość jego dzieł zachowała się w archiwach Pałacu Buckingham dzięki temu, że Elektor Hannoveru przewiózł je ze sobą w 1714 roku, kiedy wstąpił na tron Anglii jako Jerzy I Hanowerski.

W czerwcu 2012 roku w przerwie między swoimi przyjętymi entuzjastycznie recitalami (Händel i Sacrificium) Cecilia Bartoli nagrała w ciągu pięciu dni i pięciu nocy (już to brzmi tajemniczo...) materiał z najpiękniejszymi ariami Steffaniego. Materiał ten złożył się na płytę ("Mission") i piękny film, z którego pochodzi ten magiczny duet.

Agostino Steffani

"Serena, o mio bel sole" z opery "Niobe, Regina di Tebe"

Cecilia Bartoli

Philippe Jaroussky

Diego Fasolis, I Barocchisti

Ostatki... Kiedyś trwały prawie trzy tygodnie. Rozpoczynała je Septuagesima (Siedemdziesiątnica, Niedziela Starozapustna) - trzecia niedziela przed Środą Popielcową. Choć prawie już zapomniana, na całym świecie to właśnie tej niedzieli rozpoczyna się sezon karnawałowego świętowania i paradowania, którego kulminacją są Mardi Gras (fr. Tłusty Wtorek), Pancake Tuesday (ang. Naleśnikowy Wtorek) albo nasze swojskie: Śledzik i Podkoziołek 😀.

W czasach Bacha Septuagesimą rozpoczynał się czas przygotowania do Wielkiego Postu. W wymiarze praktycznym oznaczało to przede wszystkim ograniczanie jedzenia niektórych potraw. W wymiarze liturgicznym to już z tą niedzielą rozpoczynał się okres bez Gloria i Alleluja a czytania akcentowały zgubne skutki grzechu dla ludzkości.

Jedną z kantat napisanych przez Bacha na Septuagesimę jest oparta na hymnie Paula Gerhardta z 1647 roku kantata "Ich hab in Gottes Herz und Sinn" ("Oddałem sercu i myśli Boga") BWV 92, która została po raz pierwszy wykonana 28 stycznia 1725 roku. Jeśli będziecie mieli ochotę, posłuchajcie pięknego dialogu sopranu i oboju d'amore oraz kończącego kantatę chorału.

J.S. Bach, Kantata "Ich hab in Gottes Herz und Sinn", BWV 92

Aria „Meinem Hirten bleib ich treu" (Jestem wierny mojemu Pasterzowi)

Chorał „Soll ich denn auch des Todes Weg" (A gdybym śmierci drogą ja")

Kay Johannsen i Stiftsbarock Stuttgart

Julla von Landsberg, sopran

10 lutego 1696 roku urodził się Johann Melchior Molter, niemiecki kompozytor późnego baroku. Związany z Eisenach, Durlach i Karlsruhe, był jednym z najbardziej płodnych kompozytorów swoich czasów. I wcale nie chodzi o dzieci, choć tych też miał niemało, bo aż ośmioro...

Katalog dzieł Moltera (MWV) wymienia ponad 600 utworów. Jego twórczość to przede wszystkim symfonie, uwertury, sonaty i koncerty. Trzecia część Koncertu na trąbkę nr 2 D-dur jest sygnałem Washington Journal.

W Inowrocławiu w ramach XII Międzynarodowego Forum Pianistycznego "Bieszczady bez granic" zagrała Lwowska Orkiestra Kameralna AKADEMIA. W pierwszej części koncertu młodzi muzycy wykonali koncerty fortepianowe W.A. Mozarta, F. Chopina i A. Schnittke. Ten ostatni zagrany z młodzieńczą pasją i żarem, który udzielił się publiczności wypełniającej salę koncertową prawie do ostatniego miejsca. W drugiej części koncertu usłyszeliśmy kompozycje współczesne: Wariacje na temat Chopina K. Wileńskiego, które brawurowo poprowadził na fortepianie Witek Kawalec, mój kolega z czasów szkoły muzycznej i Trzy utwory ekstrawaganckie na dwa fortepiany i orkiestrę M. Skoryka.

To był dla mnie wieczór szczególny, bo w Sali Koncertowej im. Ireny Dubiskiej byłem pierwszy raz od 22 lat, czyli od czasu mojego altówkowego dyplomu... Ale to nie wszystko... AKADEMIA zagrała na początku koncertu - poza programem - polski anonimowy utwór datowany na 1759 rok, Symfonię na Boże Narodzenie (Symphonia de Nativitate); utwór, który wieki temu grałem na tej sali wiele razy w szkolnej orkiestrze kameralnej... Na sali koncertowej było wiele znajomych twarzy. Ciekawe, czy ktoś jeszcze sobie o tym przypomniał...

Jeśli macie ochotę, posłuchajcie 😀. To ostatni bożonarodzeniowy barokowy utwór w tym roku. Już w tę niedzielę Septuagesima...

Taka sobie muzyczna ciekawostka...

Gottfried Reiche znany jest z dwóch rzeczy. Po pierwsze - był pierwszym trębaczem zespołów muzycznych Jana Sebastiana Bacha w czasie, kiedy ten rezydował w Lipsku.

Po drugie został sportretowany z okazji swoich sześciesiątych urodzin przez E.G.Haussmanna z trąbką myśliwską (Jägertrompete) i ze skrawkiem papieru, na którym widać nuty. Zapis muzyczny zrekonstruowano i to właśnie Abblasen jest dzisiaj najbardziej znaną kompozycją Reiche'a. Choć druga wersja tej historii mówi, że Reiche dostał te nuty w prezencie urodzinowym od swojego Mistrza, Jana Sebastiana Bacha.

Gottfried Reiche urodził się dokładnie 350 lat temu, 5 lutego 1667 roku. 300 lat poźniej, też 5 lutego urodziła się moja przyjaciółka, której tę fanfarę Reiche'a dedykuję .

No i klops... 

W czasie pobytu Bacha w Lipsku piąta niedziela po Objawieniu, która nie była jeszcze w okresie przedwielkopostnym* zdarzyła się tylko raz. I akurat na tę niedzielę Bach nic nie napisał. Wykorzystał kantatę "Der Gottlosen Arbeit" swojego kuzyna, Johanna Ludwiga Bacha...

Ale, że świat nie lubi próżni, przypomnę arię z jednej z innych kantat napisanych na okres po Święcie Trzech Króli, która ostatnio zajmuje dużo miejsca w otaczającej mnie przestrzeni. I tej bardzo realnej, i tej zupełnie z innego wymiaru... Posłuchajcie, bo to jedna z najpiękniejszych bachowskich kompozycji...

J.S.Bach Kantata "Mein Gott, wie lang, ach lange" ("Jak długo jeszcze, mój Boże"), BWV 155

Aria "Wirf, mein Herze, wirf dich noch in des Höchsten Liebesarme"

("Rzuć się, moje serce, rzuć się wprost w kochające ramiona Najwyższego")

*to skomplikowane, ale gdybym napisał przed Siedemdziesiątnicą, albo lepiej - przed Septuagesimą - wcale nie byłoby prostsze. Wyjaśnię za tydzień 😀

Na koniec dnia wzdychanie w stylu smutna jest moja dusza ("Tristis est anima mea"), choć wcale nie taka smutna. Charpentier po prostu wrócił cichaczem. Dobranoc.

Myślałem, że Jej w tym roku przed Wielkanocą nie usłyszę. A jednak... Dzięki uprzejmości Filharmonia Poznańska, za co bardzo dziękuję.

Jan Sebastian Bach, Matthäus Passion (Pasja według św. Mateusza), BWV 244

Trochę jej będzie w różowym głośniku. Dzisiaj basowa aria "Mache, dich, mein Herze, rein" ("Oczyść się, moje serce"). Stephan MacLeod i Philippe Herreweghe.

2WIMC: To prawie trzy godziny muzyki 😉

Od niedzielnego wieczoru w Operze Nova w różowym głośniku brzmi często Cavalleria Rusticana Mascagniego. Dziś natrafiłem na dwa ciekawe nagrania Intermezza z tej opery. Pierwsze z 1940 roku - Pietro Mascagni dyryguje mediolańską orkiestrą Teatro alla Scala. Na drugim kompozytor gra swoje Intermezzo na fortepianie...

To ciekawe doświadczenie usłyszeć jak kompozytor czuje swoją własną muzykę....

Pięknego wieczoru 😘

Cudne to... Dobrej nocy 😘

Francesco Geminiani (1687-1762)

Concerto Grosso nr 1 D-dur 

Transkrypcja sonaty skrzypcowej Arcangelo Corellego op.5 nr 1