B!52, Odcinek 58 - Circumcisione Domini

Gdy nadszedł dzień ósmy i należało obrzezać Dziecię, nadano Mu imię Jezus, którym Je nazwał anioł, zanim się poczęło w łonie (Łk 2,21)

Ósmy dzień wypada 1 stycznia, dlatego świętowany jest wtedy nie tylko Nowy Rok, ale obchodzone są także tradycyjne uroczystości Obrzezania Pańskiego (Circumcisione Domini) i Imienia Jezus (w katolicyzmie obydwa święta zmienione po Soborze Watykańskim II na Uroczystość Bożej Rodzicielki Maryi).

Oprócz czwartej kantaty Oratorium na Boże Narodzenie, BWV 248 (Fallt mit Danken, fallt mit Loben), zachowało się jeszcze pięć kantat napisanych przez Jana Sebastiana Bacha na Nowy Rok: Lobe den Herrn, meine Seele, BWV 143; Singet dem Herrn ein neues Lied, BWV 190; Herr Gott, dich loben wir, BWV 16; Gott, wie dein Name, so ist auch dein Ruhm, BWV 171 oraz Jesu, nun sei gepreiset, BWV 41, wykonana 1 stycznia 1725 roku i jeszcze przynajmniej jeden raz pomiędzy rokiem 1732 a 1735.

Nieznany autor libretta kantaty oparł je na tekście trzyzwrotkowego hymnu noworocznego jednego z poprzedników Bacha na stanowisku kantora kościoła św. Tomasza w Lipsku Johannesa Hermanna z 1591, śpiewanego do melodii Melchiora Vulpiusa, po raz pierwszy opublikowanej w 1609 roku w Jenie w zbiorze Ein schön geistlich Gesangbuch. Hymn Hermanna musiał być w Lipsku popularny, skoro Bach wykorzystał go także w innych kantatach na Nowy Rok, wspomnianych wcześniej BWV 171 i BWV 190. Pierwsza i ostatnia strofa hymnu otwierają i zamykają kantatę, druga została przetworzona na potrzeby wewnętrznych części - 2 arii i 2 recytatywów.

Kantata została rozpisana na bardzo uroczysty skład: cztery głosy solowe (sopran, alt, tenor, bas), czterogłosowy chór oraz zespół instrumentalny: trzy trąbki, trzy oboje, kotły, dwoje skrzypiec, altówkę, wiolonczelę piccolo oraz basso continuo.

Chorał otwiera i zamyka kantatę; pierwszy z nich, bardzo rozbudowana ze względu na długość tekstu Hermanna fantazja chorałowa jest także zamknięta w klamrę - rozpoczynają ją i kończą pierwsze dwa wersy hymnu. Cykl się domyka. W czasie pielgrzymki po kantatach Bacha, przy BWV 41 John Eliot Gardiner napisał: "W naszym coraz bardziej zurbanizowanym świecie zatraciliśmy kontakt z rytmem i wzorami roku liturgicznego, być może nawet więcej: z postrzeganiem podstawowego cyklu życia i śmierci." Z kantatą Jesu, nun sei gepreiset, BWV 41 "jesteśmy bezpieczni. Z Nowym Rokiem wyruszamy w podróż od początku do końca. Od Alfy do Omegi. Dzięki tej istotnej podstawie, będziemy mogli dobrze ocenić różne wydarzenia zbliżającego się roku, jego zmieniające się pory i punkty zwrotne. Nie trzeba być teologiem czy numerologiem, żeby dostrzec sposób, w jaki Bach komunikuje tę prostą ideę podążania od początku do końca. I do nowego początku."

Niech zatem nadchodzący 2018 rok będzie takim właśnie nowym początkiem. I niech nie zabraknie w nim pasji, radości i miłości!

Jesu, nun sei gepreiset

Zu diesem neuen Jahr

Für dein Güt, uns beweiset

In aller Not und G'fahr,

Dass wir haben erlebet

Die neu fröhliche Zeit,

Die voller Gnaden schwebet

Und ewger Seligkeit;

Dass wir in guter Stille

Das alt Jahr habn erfüllet.

Wir wolln uns dir ergeben

Itzund und immerdar,

Behüte Leib, Seel und Leben

Hinfort durchs ganze Jahr!

Chwalimy, Jezu, Ciebie,

Sławimy w nowy rok,

Ze o nas dbasz w potrzebie,

Że bronisz nas co krok;

Że znów przeżywać możem

Nowej radości czas,

Łaski twej pełen, Boże,

Co tak raduje nas;

Że w ciszy i bez boju

Upłynął rok w pokoju.

Tobie powierzyć chcemy

Odtąd nasz każdy krok.

Opieki twej pragniemy

Przez cały nowy rok.