Drugą niedzielę po Wielkanocy nazywano kiedyś Misericordias Domini, od słów Psalmu 32:
Misericordia Domini plena est terra, alleluia.
Pełna jest ziemia łaskawości Pana, Alleluja.
Pełna jest ziemia łaskawości Pana, Alleluja.
Po reformie rzymskiego kalendarza liturgicznego z roku 1969 tekst przeniesiono na trzecią niedzielę po Wielkanocy, ale przez wieki liturgia niedzielna rozpoczynała się tym właśnie wezwaniem. W niektórych częściach świata niedziela ta jest także nazywana Niedzielą Dobrego Pasterza, to właśnie tego dnia czyta się bowiem fragment z Ewangelii według św. Jana:
Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis.
Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz oddaje życie za swoje owce.
Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz oddaje życie za swoje owce.
Tak było i w XVII wieku, dlatego wszystkie kantaty, które Bach napisał w Lipsku na tę niedzielę (BWV 85, 104 i 112) dotyczą motywu Chrystusa jako dobrego pasterza. Temat ten jest obecny także w polskiej muzyce dawnej. W zbiorze Melodie na psałterz polski (oryginalnie: Melodiæ ná psalterz polski, przez Mikoláiá Gomólke vczynioné, wydanym w drukarni Łazarza Andrysowicza w Krakowie w 1580, znajduje się kompozycja Mikołaja Gomółki do tekstu Psalmu 23 z Psałterza Dawidów Jana Kochanowskiego:
"Mój wiekuisty Pasterz mię pasie,
Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie.
Zawiódł mię w pasze niepospolite,
Nad zdroje żywej wody obfite (...)"
Nie zejdzie mi nic na żadnym wczasie.
Zawiódł mię w pasze niepospolite,
Nad zdroje żywej wody obfite (...)"
Na tym samym psalmie oparty jest tekst kantaty Bacha, którą wybrałem do posłuchania na Misericordia Domini. To wykonana po raz pierwszy 8 kwietnia 1731 roku kantata Der Herr ist getreuer Hirt (Pan jest wiernym pasterzem) BWV 112, która została skomponowana do tekstu opartego na Psalmie 23 hymnu Wolfganga Meuslina z roku 1530 . Utwór składa się z pięciu części i został rozpisany na cztery głosy solowe (sopran, alt, tenor, bas), czterogłosowy chór oraz zespół instrumentalny złożony z dwóch rogów, dwóch obojów d'amore, dwojga skrzypiec, altówki i basso continuo.
Otwierająca kantatę fantazja chorałowa to melodia niemieckiej Gloria: Allein Gott in der Höh sei Ehr. Wśród muzykologów panuje przekonanie, że nie jest to muzyka napisana specjalnie do tej kantaty i że Bach użył jej wcześniej w jednym z zaginionych zestawień Gloria. Kompozycja bardzo podobna pod względem melodii oraz zbliżonej do concerto grosso instrumentacji otwiera także kantatę Auf Christi Himmelfahrt allein (Wniebowstąpienie Pana wszak), BWV 128.
Otwierająca kantatę fantazja chorałowa to melodia niemieckiej Gloria: Allein Gott in der Höh sei Ehr. Wśród muzykologów panuje przekonanie, że nie jest to muzyka napisana specjalnie do tej kantaty i że Bach użył jej wcześniej w jednym z zaginionych zestawień Gloria. Kompozycja bardzo podobna pod względem melodii oraz zbliżonej do concerto grosso instrumentacji otwiera także kantatę Auf Christi Himmelfahrt allein (Wniebowstąpienie Pana wszak), BWV 128.
__________________
Johann Sebstian Bach, Der Herr ist getreuer Hirt BWV 112
1. Fantazja chorałowa Der Herr ist getreuer Hirt
Der Herr ist mein getreuer Hirt,
Hält mich in seiner Hute,
Darin mir gar nichts mangeln wird
Irgend an einem Gute,
Er weidet mich ohn Unterlass,
Darauf wächst das wohlschmeckend Gras
Seines heilsamen Wortes.
Pan dobrym jest pasterzem mym,
Czuwa nade mną z Nieba.
Niczego więc nie braknie mi,
Nic więcej mi nie trzeba.
Na błonia mnie prowadzi Pan:
Soczysta trwa rośnie tam
Jego świętego Słowa.
Hält mich in seiner Hute,
Darin mir gar nichts mangeln wird
Irgend an einem Gute,
Er weidet mich ohn Unterlass,
Darauf wächst das wohlschmeckend Gras
Seines heilsamen Wortes.
Pan dobrym jest pasterzem mym,
Czuwa nade mną z Nieba.
Niczego więc nie braknie mi,
Nic więcej mi nie trzeba.
Na błonia mnie prowadzi Pan:
Soczysta trwa rośnie tam
Jego świętego Słowa.
0 komentarze:
Prześlij komentarz