Jutro pierwsza niedziela po Trójcy Świętej. W zeszłym roku pisałem z tej okazji o liczeniu niedziel w roku liturgicznym, objęciu przez Johanna Sebastiana Bacha stanowiska kantora w kościele św. Tomasza oraz o reakcjach lipszczan na inauguracyjną kantatę - Die Elenden sollen essen, BWV 75. Odcinek 25 - Trinitatis I
Dziś o kolejnej zachowanej kantacie na pierwszą niedzielę po Trójcy Świętej, O Ewigkeit, du Donnerwort, BWV 20 (O wieczności, ty gromu słowo).
Dziś o kolejnej zachowanej kantacie na pierwszą niedzielę po Trójcy Świętej, O Ewigkeit, du Donnerwort, BWV 20 (O wieczności, ty gromu słowo).
Kantata O Ewigkeit, du Donnerwort, BWV 20, która rozpoczyna drugi roczny cykl muzyki kościelnej pisanej dla Lipska, została wykonana po raz pierwszy 11 czerwca 1724 roku. Uważa się, że autorem libretta jest Andreas Stübel (1653-1725), niemiecki teolog, pedagog i filozof. Autor oparł tekst na 12 z 16 strof hymnu Johanna Rista O Ewigkeit, du Donnerwort, który snuje refleksje na temat śmierci i wieczności. Odpowiadało to czytanemu tego dnia bardzo obrazowemu fragmentowi Ewangelii według św. Jana o bogaczu i ubogim Łazarzu:
Gdy w Otchłani, pogrążony w mękach [bogacz - przyp. BGN] podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. I zawołał: "Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza; niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu".
Bach wykorzystał też w kantacie melodię hymnu Wach auf, mein Geist, erhebe dich skomponowaną przez Johanna Schopa a zamieszczoną w jego zbiorze Himlische Lieder z 1642 roku.
O Ewigkeit, du Donnerwort, BWV 20 składa się 11 części - siedem do wykonania przed kazaniem, pozostałe cztery zaraz po nim. Kantata została rozpisana na trzy głosy solowe, czterogłosowy chór oraz zespół instrumentalny: trąbka (w niektórych źródłach tromba da tirarsi - Zugtrompete, trąbka z suwakiem), trzy oboje, dwoje skrzypiec, altówka i basso continuo.
Kantatę rozpoczyna chór w stylu francuskiej uwertury. We Francji uwertura była grana na wejście króla do opery, tu zwiastuje nadejście sądu ostatecznego, srogiego miecza wieczności. "W obliczu zdumiewającego i zatrważającego tematu wieczności, przede wszystkim wieczności piekła, Bach jest rozpalony jak nigdy dotąd" - pisze John Eliot Gardiner.
Dziś zapraszam jednak do posłuchania arii Wacht auf, wacht auf, verlornen Schafe, o której Gardiner mówi tak:
Dziś zapraszam jednak do posłuchania arii Wacht auf, wacht auf, verlornen Schafe, o której Gardiner mówi tak:
"Co kaznodzieja użył jako tekst kazania? Być może wołanie do zagubionej owcy, aby porzuciła uśpienie w grzechu, temat wspaniałej arii basowej w C-dur z trąbką i smyczkami [wzmocnionymi przez 3 oboje - przyp. BGN] (nr 8), która otwiera drugą część kantaty; odpowiedź Bacha na händlowską arię The trumpet shall sound z Mesjasza. Jest wyczerpująca i dla śpiewaka. i dla trębacza, wymaga opanowania technicznego i dramatycznego przekazu."
Wacht auf, wacht auf, verlornen Schafe,
Ermuntert euch vom Sündenschlafe
Und bessert euer Leben bald!
Wacht auf, eh die Posaune schallt,
Die euch mit Schrecken aus der Gruft
Zum Richter aller Welt vor das Gerichte ruft!
Zbudźcie się, zbudźcie owce zgubione,
Wybudźcie się z grzesznego snu,
Naprawcie zaraz swoje życie!
Zbudźcie się, zanim głos puzonów
Wezwie was z grobów, przerażonych
Na sąd sędziego wszechświata!
***
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
O Ewigkeit, du Donnerwort, BWV 20
8. Aria (bas): Wacht auf, wacht auf, verlornen Schafe
Dietrich Henschel - bas
Monteverdi Choir
English Baroque Soloists
John Eliot Gardiner
0 komentarze:
Prześlij komentarz